Een koortsstuip kan een angstige ervaring zijn voor ouders. Veel ouders maken dit probleem mee, zonder te weten wat te doen. 

Dan is het belangrijk om je goed te informeren. Een koortsstuip treedt op bij een snelle stijging van de lichaamstemperatuur, meestal bij kinderen tussen de 6 maanden en 6 jaar. Het kan er eng uitzien, maar het is meestal onschuldig en heeft vaak geen langetermijngevolgen.

Het is belangrijk om te weten dat koortsstuipen vaak voorkomen en dat je niet de enige bent die dit meemaakt. Door je goed voor te bereiden en te weten wat je moet doen, kun je rustiger reageren en je kind zo goed mogelijk helpen. 

Wat is een koortsstuip?

Een koortsstuip is een soort epileptische aanval die optreedt bij kinderen in combinatie met koorts. De lichaamstemperatuur stijgt snel, wat de hersenen kan prikkelen en een aanval kan veroorzaken. Het kind kan bewusteloos raken, schokken, trillen of stijf worden. Soms gebeurt dit bij te hoge temperaturen (41+ of soms al bij 38/39 gr voor degenen die gevoelig zijn).

Er zijn twee soorten koortsstuipen:

• Simpele koortsstuip: deze duurt korter dan 15 minuten en komt niet vaker dan één keer per 24 uur voor.

• Complexe koortsstuip: deze duurt langer dan 15 minuten, komt vaker dan één keer per 24 uur voor, of heeft specifieke kenmerken zoals localisatie van de schokken aan één kant van het lichaam.

Je kan dit merken aan dat de ogen weg kunnen rollen naar achteren, ledematen verstijven, schokkende bewegingen en wat extra angst kan opwekken is dat ze even stoppen met ademen. Dit resulteert in blauwe lippen/huidskleur/bleekjes (ik weet het, lieve mama, dat dit nog meer angst kan opwekken, dit komt doordat ze adem even kunnen inhouden en hierdoor bleekjes en blauw kunnen worden). Dit allemaal zal weg moeten zakken; wees wel alert als dit niet gebeurt. Ga dus niet koude badjes geven, schudden door elkaar, etc. Hoe moeilijk dit ook is...

Oké, voor de duidelijkheid: toxische aanval kan dus verstijving opwekken en clonische aanvallen zijn die op een epileptische aanval lijken. Ze kunnen in verschillende vormen komen; ook kan een deel van het lichaam trillen.

Je kan begrijpen dat dit erg vermoeiend voor hen is geweest, zowel mentaal als fysiek. Dus een suffige nasleep kan voor vele mama's herkenbaar zijn. Alertheid komt pas later, na een dieper dutje. Sommige kindjes schokken alleen aan een kant en hebben last van een stuip die langer dan 15 min duurt (atypische stuipen, die zijn wat lastiger en zou ik wel meer onderzoek naar vragen). Hierbij kan je dan zien dat ze last hebben van hun ledematen. Deze categorie kindjes heeft helaas wel vaker last van een terugval van een stuip tijdens hun ziekteverloop. 

Het gebeurt het meest tussen 1 en 2 jaar. Je ziet ook wel dat ze er sneller overheen groeien nadat ze 5/6 jaar zijn geworden. 

Triggers 

Helaas kan je dit niet altijd voorkomen, want zoals we hebben gelezen kan dit al bij 38 graden voorkomen, of soms komt de koorts pas na de stuip. Dit komt snel voor, maar één ding is wel duidelijk. Een snelle stijging. Door een snelle stijging is de kans groter dat de hersencellen tegelijkertijd actief zijn, waardoor je een koortstuip kan voorkomen. Jonge kindjes kunnen deze snelle verandering van temperatuur niet zo goed aan. Oudere kindjes weer wel. Heel veel moeders passen bijvoorbeeld onderstaande punten uit angst toe. Ga wijs met koorts om:

• Geen snelle dalingen: bij hitte en een heet lichaam denken vele mama's helaas nog om z.s.m. verkoeling aan te bieden. Als je kindje geen warme beentjes heeft (wat dus betekent een piek bereikt), dan betekent dit dat de koorts nog volop bezig is in het lichaam. Te vroeg verkoeling aanbieden betekent dus ook een natuurlijk proces verstoren. Koude douche/badjes kunnen abrupt koorts te snel laten zakken zonder een aanloop. D

• Paracetamol fout inzetten: er wordt vaak snel zetpil of paracetamol gegeven om een koortstuip te voorkomen. Dit is begrijpelijk, maar onthoud dat je dit niet altijd kan voorkomen hiermee. Als er geen aanleiding is tot het geven, zou ik de onderstaande tips volgen hoe je op een natuurlijke wijze koorts kan begeleiden (als je kleintje niet gevoelig is voor koortsstuipen). Om de 8 uur kan je een zetpil geven en om de 4 à 6 uur als je tabletjes/drankjes geeft. Door de schommelingen van geven kan je het lichaam ook triggeren voor een koortsstuip, te snelle daling/verhoging weer. 

• Te vroeg azijnsokjes: ouders horen van anderen over het inzetten van azijn- of citroensokjes als een natuurlijk alternatief voor het laten dalen van de koorts. Weet dat hier ook contradicties aan verbonden zijn als je dit niet goed inzet. Zoals het opwekken van een koortsstuip, zet ook niet tegelijk remedies in als je bezig bent met het verlagen van de koorts (wikkels op borst e.d.). Zie post onderaan de blog wanneer dit wel kan

• Te warm aankleden tijdens verkeerde fases: ter aanvulling op het vorige punt, onthoud ALTIJD: warme benen bij je kind is een teken dat de piek is bereikt. Piek van de koorts is bereikt: het meeste werk van de koorts is gedaan en je kind heeft nu begeleiding nodig van jou qua afkoeling. Beginnend met alles uitkleden, lauwwarm washandje op de ledematen en het voorhoofd. In de beginfase hebben ze het natuurlijk koud + kippenvel. Daarbij wil je extra warmte schenken. Onthoud wel dat je hier ook alert bij moet blijven. Bij sommige kindjes kan het snel omhoogschieten als je ze heel warm aankleedt (kruik onder voeten zet). Kruik onder voeten raad ik enkel aan als je ervaring hebt met koorts en alle signalen snel herkent/kan ingrijpen als de piek is bereikt.  Voor de duidelijkheid: probeer a.u.b. niet te dik aan te kleden qua laagjes als het al richting 39/40/41 begint te gaan. 

Mogelijke oorzaken:

• Aanleg vanuit familie: als de broer/zus van de kleine hier al ervaring mee heeft, is de kans groot dat je kind het ook kan krijgen. Of als dit in de familie voorkomt. Daarnaast is er onder de deskundigen ook een hoek qua DNA 'fout'. Dat dit ook een aanleiding kan hebben tot het krijgen van een koortsstuip. (https://nieuws.kuleuven.be/nl/2014/mechanisme-achter-koortsstuipen-bij-jonge-kinderen-blootgelegd) 

• Eiwit: interleukine 1b. Dit eiwit heeft een belangrijke rol in je immuunsysteem. Die ervoor zorgt dat er cellen (witte bloedcellen) naar de plek gaan waar de ontsteking heerst. Alleen komt het voor dat er tijdens het aanmaken van dit eiwit in de hersenen wel een reactie kan optreden (epileptische aanval). Fout waar mensen in gaan, is het inzetten van paracetamol om dit effect tegen te gaan (eerst werd dit wel aangeraden om direct pcm te geven, dus ik merk dat hier onder de deskundigen verandering in komt). Onthou wel dat je enkel invloed hebt op de temperatuur, maar niet op de aanmaak (waarmee je dus de theorie weerlegt dat pcm een stuip zou voorkomen, want de triggers liggen anders).  (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3076185/#:~:text=IL%2D1%CE%B2%20is%20a%20pro,which%20regulates%20IL%2D1%CE%B2%20production.) 

• Vaccinaties: waar er helaas weinig over wordt gesproken. De injecties worden steeds vroeger gezet en het lichaam reageert natuurlijk direct met koorts. Waar een kleine nog niet zo goed weet hoe je met koorts moet omgaan. (een van de redenen waarom ze kindjes onder drie maanden aanraden om contact op te nemen met de huisarts als ze koorts hebben), maar ze zeggen nu dat de vaccinaties veranderd en verbeterd zijn. De keus is aan jou om hierover in te lezen en tot een weloverwogen keuze te komen. Bij twijfel, altijd uitstellen tot je zeker bent van je zaak. 

• Infecties: virale infecties die in de maanden voorkomen waarbij de R in zit/wintermaanden, zoals corona, het RS-virus en influenza, zijn bekende virussen waarbij je ziet dat er stuipen ontstaan. Wees nu niet bang als je kleintje verkouden is of een griepje heeft. Als de temperatuur in het begin direct snel omhoog is zonder rustige aanloop (37,5/38/39 etc.) en direct naar 39/40/41 is geschoten, is dit een van de grootste triggers en een alert punt voor jou als ouder!

• Bovenstaande triggers: opletten op de temperatuur, meten is weten. Ik zelf meet niet echt meer vaak, omdat ik de fases snel herken en indicatie heb hoe hoog het is. Maar voor vele mama's raad ik echter wel aan om de temperatuur bij te houden, niet om de vijf minuten, maar om de tijd. Volg de onderstaande posts qua begeleiding.

Begeleiding

Helaas kan je dit niet altijd voorkomen, want zoals we hebben gelezen kan dit al bij 38 graden voorkomen, of soms komt de koorts pas na de stuip. Dit komt snel voor, maar één ding is wel duidelijk. Een snelle stijging. Door een snelle stijging is de kans groter dat de hersencellen tegelijkertijd actief zijn, waardoor je een koortstuip kan voorkomen. Jonge kindjes kunnen deze snelle verandering van temperatuur niet zo goed aan. Oudere kindjes weer wel. Heel veel moeders passen bijvoorbeeld onderstaande punten uit angst toe. Ga wijs met koorts om:

• Geen snelle dalingen: bij hitte en een heet lichaam denken vele mama's helaas nog om z.s.m. verkoeling aan te bieden. Als je kindje geen warme beentjes heeft (wat dus betekent een piek bereikt), dan betekent dit dat de koorts nog volop bezig is in het lichaam. Te vroeg verkoeling aanbieden betekent dus ook een natuurlijk proces verstoren. Koude douche/badjes kunnen abrupt koorts te snel laten zakken zonder een aanloop. D

• Paracetamol fout inzetten: er wordt vaak snel zetpil of paracetamol gegeven om een koortstuip te voorkomen. Dit is begrijpelijk, maar onthoud dat je dit niet altijd kan voorkomen hiermee. Als er geen aanleiding is tot het geven, zou ik de onderstaande tips volgen hoe je op een natuurlijke wijze koorts kan begeleiden (als je kleintje niet gevoelig is voor koortsstuipen). Om de 8 uur kan je een zetpil geven en om de 4 à 6 uur als je tabletjes/drankjes geeft. Door de schommelingen van geven kan je het lichaam ook triggeren voor een koortsstuip, te snelle daling/verhoging weer. 

• Te vroeg azijnsokjes: ouders horen van anderen over het inzetten van azijn- of citroensokjes als een natuurlijk alternatief voor het laten dalen van de koorts. Weet dat hier ook contradicties aan verbonden zijn als je dit niet goed inzet. Zoals het opwekken van een koortsstuip, zet ook niet tegelijk remedies in als je bezig bent met het verlagen van de koorts (wikkels op borst e.d.). Zie post onderaan de blog wanneer dit wel kan

• Te warm aankleden tijdens verkeerde fases: ter aanvulling op het vorige punt, onthoud ALTIJD: warme benen bij je kind is een teken dat de piek is bereikt. Piek van de koorts is bereikt: het meeste werk van de koorts is gedaan en je kind heeft nu begeleiding nodig van jou qua afkoeling. Beginnend met alles uitkleden, lauwwarm washandje op de ledematen en het voorhoofd. In de beginfase hebben ze het natuurlijk koud + kippenvel. Daarbij wil je extra warmte schenken. Onthoud wel dat je hier ook alert bij moet blijven. Bij sommige kindjes kan het snel omhoogschieten als je ze heel warm aankleedt (kruik onder voeten zet). Kruik onder voeten raad ik enkel aan als je ervaring hebt met koorts en alle signalen snel herkent/kan ingrijpen als de piek is bereikt.  Voor de duidelijkheid: probeer a.u.b. niet te dik aan te kleden qua laagjes als het al richting 39/40/41 begint te gaan. 

Mogelijke oorzaken:

• Aanleg vanuit familie: als de broer/zus van de kleine hier al ervaring mee heeft, is de kans groot dat je kind het ook kan krijgen. Of als dit in de familie voorkomt. Daarnaast is er onder de deskundigen ook een hoek qua DNA 'fout'. Dat dit ook een aanleiding kan hebben tot het krijgen van een koortsstuip. (https://nieuws.kuleuven.be/nl/2014/mechanisme-achter-koortsstuipen-bij-jonge-kinderen-blootgelegd) 

• Eiwit: interleukine 1b. Dit eiwit heeft een belangrijke rol in je immuunsysteem. Die ervoor zorgt dat er cellen (witte bloedcellen) naar de plek gaan waar de ontsteking heerst. Alleen komt het voor dat er tijdens het aanmaken van dit eiwit in de hersenen wel een reactie kan optreden (epileptische aanval). Waardoor ze eerst direct zeiden om PCM in te zetten. De meningen verschillen onder de deskundigen hierover, omdat er steeds meer bekendheid komt over de eiwit- en stuipwerking in de hersenen. Wat de aanleidingen zijn, etc. En PCM specifiek is voor de temperatuur.

Wat kun je doen om je kind te begeleiden tijdens een koortsstuip:

• Blijf kalm: probeer rustig te blijven, ook al is het eng om te zien.
• Leg je kind op een veilige plek: leg je kind op de zij op een zachte ondergrond, zoals een deken of matras.
• Bescherm het hoofd: bescherm het hoofd van je kind om letsel te voorkomen, alle spullen omheen die hen pijn kunnen doen uit de buurt
• Maak de kleding los: maak knellende kleding los om de ademhaling te vergemakkelijken. Alle warme kleding/dekens weg
• Blijf bij je kind: blijf bij je kind tot de stuip voorbij is en stel het gerust.
• Kleine kussen leggen onder het hoofdje
• Stabiele zijligging: buig de rechterarm naar de oren, alsof je kindje op zijn wang slaapt. En draai hem/haar naar de zijkant. Zo voorkom je dat er vloeistof vanuit het lichaam naar de luchtwegen gaat en voorkom je op deze manier verstikking. Haal alles uit de handen en mond als er wat in zat. Bij baby's of bij kindjes waarbij het niet lukt, kussen in de rug leggen.
• Let op de tijd: noteer hoe lang de stuip duurt. 
• Bel 112: als de stuip langer dan 5 minuten duurt, je kind blauw aanloopt, moeite heeft met ademhalen of als het de eerste keer is dat je kind een koortsstuip heeft.
• Als je gelovig bent (moslim) reciteer Surah Fatiha 7 keer, Ayatul kursi om tot rust te komen en jezelf in controle te houden. Surah Fatihah is een Quran vers, die wordt geleerd in tijden van ziekte. Vergeet je eigen geloof in tijden van nood niet, van welk geloof je ook komt
• Koortsstuip kan een oorzaak zijn van een hersenvliesonsteking. Check mijn blog voor de overige signalen Hoe herken ik een hersenvliesontsteking?

•  

  Let op deze redflags:

  Wanneer je kind een koortsstuip heeft, is het belangrijk om op de volgende symptomen te letten. Neem contact op met je huisarts of bel 112 als je kind:

• Langer dan 5 minuten duurt
• Blauw aanloopt na die 5 min
• Moeite heeft met ademhalen
• Niet reageert na de stuip
• Herhaaldelijk stuipt
• Jonger dan 6 maanden

•  

  De artsen kunnen bij een stuip die langer duurt medicatie inzetten (neusspray/rustgevende medicatie) of onderzoek laten starten als er een hersenvliesontsteking wordt vermoed. Volg altijd je moedergevoel, weet wat te doen, maar wees a.u.b. niet bang voor koorts. Dit gebeurt niet snel en niet vaak als je dit goed begeleidt. aangeraden om direct pcm te geven, dus ik merk dat hier onder de deskundigen verandering in komt). Onthou wel dat je enkel invloed hebt op de temperatuur, maar niet op de aanmaak (waarmee je dus de theorie weerlegt dat pcm een stuip zou voorkomen, want de triggers liggen anders).  (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3076185/#:~:text=IL%2D1%CE%B2%20is%20a%20pro,which%20regulates%20IL%2D1%CE%B2%20production.) 

• Vaccinaties: waar er helaas weinig over wordt gesproken. De injecties worden steeds vroeger gezet en het lichaam reageert natuurlijk direct met koorts. Waar een kleine nog niet zo goed weet hoe je met koorts moet omgaan. (een van de redenen waarom ze kindjes onder drie maanden aanraden om contact op te nemen met de huisarts als ze koorts hebben), maar ze zeggen nu dat de vaccinaties veranderd en verbeterd zijn. De keus is aan jou om hierover in te lezen en tot een weloverwogen keuze te komen. Bij twijfel, altijd uitstellen tot je zeker bent van je zaak. 

• Infecties: virale infecties die in de maanden voorkomen waarbij de R in zit/wintermaanden, zoals corona, het RS-virus en influenza, zijn bekende virussen waarbij je ziet dat er stuipen ontstaan. Wees nu niet bang als je kleintje verkouden is of een griepje heeft. Als de temperatuur in het begin direct snel omhoog is zonder rustige aanloop (37,5/38/39 etc.) en direct naar 39/40/41 is geschoten, is dit een van de grootste triggers en een alert punt voor jou als ouder!

• Bovenstaande triggers: opletten op de temperatuur, meten is weten. Ik zelf meet niet echt meer vaak, omdat ik de fases snel herken en indicatie heb hoe hoog het is. Maar voor vele mama's raad ik echter wel aan om de temperatuur bij te houden, niet om de vijf minuten, maar om de tijd. Volg de onderstaande posts qua begeleiding.

Koorts begeleiden

Op Instagram heb ik een aantal posts hierover;

• Koorts begeleiding:

https://www.instagram.com/p/CaYB3xGNksB/?igsh=MXF0aGhoYzZjdG5hNg==

• Hoe te kleden tijdens koorts;

https://www.instagram.com/reel/DD2laGcIgni/?igsh=MWt4cDg4eWg4dWgwYg==

• No go's bij koorts om niet te doen:

https://www.instagram.com/p/Cwf8uNutC3i/?igsh=eGZ6b3Aydjg0OWxr

• Wat te doen bij koorts:

https://www.instagram.com/reel/Cmhk0HgI1Gy/?igsh=MXBkZjB0bzZjY3EyOA==

• Red flags bij koorts:

https://www.instagram.com/p/DAgy0G6tDqP/?igsh=MWFmc2JucDQzOHZ2OA==

Mocht je interesse hebben zijn dit handige boekjes: Antroposofische zorg bij kinderziekten | Informatieboek

Wickel & Co. Effective naturopathy for children | Informatieboek

Kuitwikkel voor baby, peuter & kleuter bij koorts | 2 stks. 100% Wol (die ik in de video gebruik)

Raadpleeg altijd een arts als je vragen hebt over koortsstuipen of als je je zorgen maakt over de gezondheid van je kind. Een arts kan je de juiste begeleiding en behandeling geven.